Kan een narcist veranderen?
- Details
- Geschreven door Mjon
Velen van ons leven met het idee dat we die ander wel kunnen veranderen. We denken dat als we maar genoeg van ze houden, genoeg voor ze doen, als we onszelf genoeg veranderen, als we hen de hulp bieden die ze zo hard nodig hebben, alles wel goed zal komen. Als je een relatie hebt met een narcist, is dit niet zo. Een narcist zal niet veranderen, want volgens hem is er niets mis met hem!
Uit verschillende onderzoeken is duidelijk geworden dat bepaalde persoonlijkheidskenmerken meer continuïteit vertonen dan andere. Met name psychopathische trekken zoals gebrek aan empathie, grandiositeit, en gevoelsarmoede lijken betrekkelijk resistent tegen verandering en juist deze trekken vertoont iemand met de narcistische persoonlijkheidsstoornis.
Volgens de narcist is de rest van de wereld gek. Hij zal denken; 'waarom moet ik iets oplossen dat geen probleem is?' Als je hem verlaat, kan het zijn dat hij zegt dat hij zal veranderen. Het kan ook zijn dat hij zegt dat hij hulp gaat zoeken.
Behandeling van NPS
Je komt ze nauwelijks tegen in de hulpverlening. Ze mankeren toch immers niets volgens de narcist zelf. Als je de experts op het gebied van behandeling van persoonlijkheidsstoornissen hoort en leest dan geneest iemand met deze stoornis nooit. Hooguit leert hij zich anders te gedragen. Sommigen zeggen zelfs: 'Door therapie leert iemand met NPS nog meer trucs om anderen te bespelen'. De experts zeggen: 'Het is pappen en nathouden met die mensen. We kunnen niets meer dan proberen te voorkomen dat ze door het lint gaan en nog meer mensen schade berokkenen'.
Het is duidelijk dat er geen standaard therapie is die werkt bij een persoon die lijdt aan de narcistische persoonlijkheidsstoornis. Het is ook vrij duidelijk dat de interventie via medicijnen niet werkt. Dus rest de vraag: Is er een behandeling voor narcistische persoonlijkheidsstoornis?
De narcist in therapie
Laten we aannemen dat een NPS patiënt zich gedraagt als een kind. Sommigen verwijzen naar een narcist als een persoon die wel fysiek is opgegroeid, maar niet mentaal. Narcisten moeten worden onderwezen in communicatieve vaardigheden. Narcisten moeten via educatieve programma's, veel vaardigheden leren. Het zijn mensen die niet in staat zijn om te gaan met een probleem. Ze kunnen het werkelijke leven eigenlijk niet aan. Als zij langdurig de juiste behandeling krijgen, kunnen enkele narcisten misschien ooit transformeren naar volwassen mensen die op een positieve en zelfstandige manier kunnen bijdragen aan de samenleving.
Mentale stoornis
Narcisme is een mentaliteit, zij het een onbewuste en geprojecteerde. Echte verandering kan alleen op dieper niveau plaats vinden, veelal onbewust, zodat men alleen de resultaten ziet. Het gaat er om de onbewuste keuze te veranderen. Soms lukt het om iemand uit zijn cocon te lokken. Het is dan zaak om de persoon die dan tevoorschijn kruipt, ook echt te aanvaarden, echt contact met hem leggen inclusief de schaduwkant, deze vervolgens herkennen, erkennen, trachten te aanvaarden en het handelen erop af te stemmen. Om hier mee om te kunnen gaan moet je wel een zeer bekwaam, ervaren en professionele therapeut zijn.
Is een narcistische persoonlijkheid veranderbaar?
In het algemeen zijn de volgende zaken noodzakelijk bij verandering; motivatie, zelfinzicht, cognitieve (denk)vaardigheden, sociale vaardigheden, hoge frustratietolerantie. Bijna iedereen kan veranderen, binnen zijn / haar mogelijkheden en beperkingen, en daar ligt nu juist de moeilijkheid met NPS. Het is de beperking waardoor bovenstaande zaken grotendeels ontbreken.
Alvorens te geloven dat er hoop voor de behandeling is zou je deze punten kunnen overwegen;
- Hij begrijpt dat zijn gedrag ongepast en verkeerd is.
- Hij werpt schuld voor zijn gedrag niet op zijn vriendin, ouders of iemand anders.
- Hij neemt volledige verantwoordelijkheid voor zijn gedrag.
- Hij heeft een verlangen om te veranderen. Hij doet het niet slechts om uit moeilijkheid te blijven of omdat zijn vriendin hem voor een ultimatum stelt.
- Hij volgt zijn verlangen om met concrete acties te veranderen.
- Zijn nieuwe gedrag is continu, niet slechts voor een moment. Liefde is een gedrag!
Dit zijn de zes criteria die noodzakelijk zijn om te zien of een misbruiker te veranderen is.
Werkbare strategieën
Zowel filosofisch als pragmatisch kunnen en moeten we geen verantwoordelijkheid nemen voor het leven van andere mensen. Narcisten zijn onverbeterlijk en zijn welbekend moeilijk te veranderen. Proberen hen te veranderen is een verkeerde strategie. De twee levensvatbare strategieën zijn óf ze te accepteren zoals ze zijn, óf ze te vermijden. Als iemand de narcist accepteert zoals hij is – dan ben je er voor zijn behoeften. Zijn behoeften zijn een deel van wie hij is. Dus, als iemand ervoor kiest om hem te accepteren – het is een totaal pakket, inclusief al zijn behoeften en gedrag. Zie het narcisme als een handicap. Het is heel droevig maar we kunnen ze niet helpen. Je kunt ze niet gelukkig maken! Je kunt ze niet veranderen, wel heb je de keuze om zelf veranderingen aan te gaan.
Verander zelf
Stop met het jezelf voorhouden dat je de situatie kan verbeteren of de persoon kan veranderen. Je kunt niemand veranderen! De enige persoon die kan veranderen ben jij zelf. Je verandert jezelf door je bewust te worden dat je in deze situatie jezelf toestaat continu mishandeld te worden. Je verdient het om op een respectvolle manier behandeld te worden en soms moet je jezelf die behandeling geven.
Kies voor jezelf
Als iemand je constant ondermijnt en kleineert verdient degene het niet om bij jou in de buurt te zijn. En hoe langer je bij de narcist blijft, hoe erger het wordt. Want hoe sterk je ook bent, het vreet (negatieve) energie. Het stopt niet vanzelf. Het is het gevolg van een onverwerkt, onervaren deel uit het verleden wat hem zo heeft gemaakt, maar het is geen excuus om zo te blijven. Narcisten breken meer af dan dat ze investeren. Kies voor jezelf voordat hij (met) jou breekt.